Autisme

Nieuwe test geeft je in 10 minuten meer duidelijkheid over autistische trekken (Bron: De Gelderlander)

Mensen voelen zich vaak sowieso vrijer om met je te tekenen dan over gevoelens te praten

Binnenkort promoveert de 71-jarige klinisch-psychologe Tineke Backer van Ommeren uit Velp aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze ontwikkelde een test die binnen 10 minuten duidelijk maakt of iemand kenmerken van autisme heeft. 

Tijdens de door haar ontwikkelde test, bedoeld voor kinderen of adolescenten, maakt de onderzoeker met de deelnemer een tekening, maar daarbij worden geen instructies gegeven over wat te tekenen.

De onderzoeker let daarbij vooral op de sociale interactie. Het blijkt dat autistische kenmerken hierdoor snel aan het licht komen, zoals de neiging om op zichzelf gefocust te zijn en de behoefte aan controle over de situatie.

Wederkerig

,,Het komt neer op het bestuderen van wederkerig gedrag’’, legt Backer van Ommeren uit. ,,Hoe vaak is iemand geneigd om de ander de beurt te geven bijvoorbeeld, of om de ander te helpen? Het is een korte test, maar het laat heel veel zien. Ook de lichtere gevallen van autisme komen hierdoor naar voren, zoals bij mensen die in het dagelijks leven best goed functioneren en waarbij de autistische kernmerken anders moeilijk te meten zouden zijn.’’

Inbreng

Ze deed onderzoek onder bijna zeshonderd kinderen en adolescenten van 6 tot 18 jaar. Hieruit kwam naar voren dat deelnemers met autisme minder vaak de beurt aan de ander geven en veel minder geneigd zijn om andermans tekening te helpen afmaken. Ze tekenen juist vaker eigen objecten dan de deelnemers zonder autisme. Ook accepteren zij minder vaak de inbreng van de ander in hun eigen objecten door die inbreng gewoon te negeren.

Backer van Ommeren werkte jarenlang bij de GGZ in Arnhem en nam deel aan het toenmalige Autisme Team Gelderland, onder meer met het Dr. Leo Kannerhuis in Oosterbeek. Ze deed daar veel ervaring op met jongeren met autisme. ,,Ik merkte toen al dat het vaak makkelijker is om contact te krijgen als je met een cliënt ging tekenen. Mensen voelen zich vaak sowieso vrijer om met je te tekenen dan over gevoelens te praten. Daar komt het idee voor de test uit voort.’’

Pas na haar pensioen had ze  tijd om haar idee verder te ontwikkelen, in samenwerking met de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Op 24 april hoopt ze er te promoveren op haar onderzoek.

Late diagnose

In Nederland hebben bijna 200.000 mensen autisme. De diagnose autisme wordt vaak pas relatief laat gesteld. Hierdoor blijft goede zorg en ondersteuning ook vaak lang uit.  Een autisme-diagnose wordt gesteld op basis van de ontwikkeling en het huidige functioneren van een persoon.

Een van de belangrijkste kenmerken van autisme is het niet goed op de ander kunnen reageren. Maar deze beperking in sociaal interactief gedrag tussen twee mensen is moeilijk objectief te meten. Hierdoor bestond er al langere tijd behoefte aan een gevoeliger meetinstrument. De interactieve tekentest van Tineke Backer van Ommeren wordt inmiddels ook al voor onderzoek gebruikt door wetenschappers in Engeland, Duitsland, Spanje, Australië, de Filipijnen en Taiwan.

Prostaatkanker

Rijnstate maakt zelf stof om terugkeer prostaatkanker snel te ontdekken (Bron: Medical Facts)

Sinds kort maakt Rijnstate zelf het benodigde Gallium PSMA, waardoor er korte wachttijden zijn en we sneller kunnen starten met een gerichte behandeling bij terugkeer prostaatkanker.

Hoe werkt Gallium PSMA?

Gallium PSMA is een licht radioactieve stof die zeer gevoelig is voor tumorcellen van de prostaat. De stof koppelt zichzelf aan prostaatkankercellen. Als er uitzaaiingen zijn, laat de scan precies zien waar de kankercellen zich bevinden. Hierdoor is een snelle en gerichte behandeling mogelijk, wat een betere prognose voor de patiënt geeft.

Waarom zelf maken?

Voorheen kwam het Gallium PSMA uit Nijmegen. De stof verliest echter al snel z’n radioactiviteit: elke 68 minuten bevat de stof 50 procent minder radioactiviteit. Rijnstate maakt nu zelf de benodigde Gallium PSMA. Patiënten kunnen daardoor sneller terecht voor een PET-scan met deze stof. Voor de productie van Gallium PSMA is een vergunning verleend en een zware loodkast van 2.000 kilo geplaatst waarin de stof gemaakt wordt. De bereiding gebeurt volledig automatisch bij de afdeling Nucleaire Geneeskunde.

Voor wie?

De Gallium PSMA PET-scan is een uitkomst voor patiënten die eerder behandeld zijn voor prostaatkanker, bijvoorbeeld met bestraling of een operatie. Bij hen wordt de PSA-waarde in de gaten gehouden bij controles. PSA is een eiwit in de prostaat. Als deze PSA-waarden verhoogd zijn, kan dat erop wijzen dat de prostaatkanker terug is. Op dat moment kan er een PET-scan gedaan worden met Gallium PSMA. Nucleair geneeskundige Ton Rijnders: “Doordat we zelf het Gallium PSMA maken, kunnen we onze patiënten flexibeler inplannen en houden we korte wachttijden voor het maken van deze PET-scan.” Vervolgens kan er een gerichte behandeling gezocht worden.

Patiënten uit heel Gelderland

Prostaatkanker is bij mannen de meest voorkomende kankersoort in Nederland. Per jaar krijgen circa 12.000 mannen te horen dat ze prostaatkanker hebben en bijna 3.000 mannen sterven hieraan. Rijnstate is een van de grootste prostaatkankercentra van Nederland. De operatieve behandeling van prostaatkanker gebeurt in Rijnstate met behulp van een operatierobot. Mede door deze expertise sturen ziekenhuizen uit Apeldoorn, Deventer, Doetinchem, Winterswijk en Ede hun patiënten voor een prostaatkankeroperatie naar Rijnstate. Daarnaast werkt Rijnstate op het gebied van kanker samen met Slingeland Ziekenhuis (Doetinchem) en Ziekenhuis Gelderse Vallei (Ede) onder de naam A.R.T.Z. Oncologisch Centrum.

Ontlasting

Meer Nederlanders laten poep checken op kanker (Bron: Skipr.nl)

Laat jij je ook onderzoeken op kanker?

Met een zogeheten occultbloedtest kan de aanwezigheid van kleine hoeveelheden bloed in de ontlasting worden opgespoord. Afhankelijk van de uitkomst kan bepaald worden of vervolgonderzoek nodig is naar darmkanker.

Oorzaken

Bloed in de ontlasting kan te maken hebben met darmkanker, maar er zijn ook andere oorzaken. Een 'colonoscopie', ofwel een inwendig onderzoek van de dikke darm, is een methode om daarover duidelijkheid te geven. Vorig jaar gaf 3 procent van de bevolking aan in het afgelopen jaar zo'n onderzoek naar darmkanker te hebben laten doen.

Gezondheidsinstituut RIVM begon in 2014 met het gefaseerd invoeren van een bevolkingsonderzoek naar darmkanker. De bedoeling is uiteindelijk alle mannen en vrouwen van 55 tot 75 jaar hiervoor iedere twee jaar worden uitgenodigd. (ANP)

Vllinderziekte

UMC staakt onderzoek naar Vlinderziekte (Bron: RTVUtrecht.nl)

Twee kinderen met de zwaarste vorm van de ziekte Vlinderziekte doorliepen het traject.

Zij kwamen beiden te overlijden aan complicaties van de transplantaties. Hoofdonderzoeker Jan-Jaap Boelens van het UMC vertelt dat er ernstige twijfels waren over de veiligheid en effectiviteit van de behandelmethode en dat daarom werd besloten het onderzoek af te breken.  

Het UMC startte het experiment in samenwerking het Universitair Ziekenhuis Groningen na hoopvolle berichten uit de Verenigde Staten. "Er waren aanwijzingen dat vlinderkinderen met de meest ernstige vorm baat zouden hebben bij beenmergtransplantatie", vertelt Boelens. De transplanties zijn risicovol en kinderen met de vlinderziekte zijn kwetsbaar. Boelens: "Het overlijdensrisico bij zo'n behandeling is tussen de 5 en 20 procent, maar kinderen met vlinderziekte hebben een veel lagere overlevingskans, dus dat is de afweging die je maakt."

GEEN VERBETERING VOOR DE VLINDERZIEKTE

De eerste patiënt met vlinderziekte die de behandeling onderging, kwam vrij snel te overlijden. Zijn lichaam accepteerde het vreemde beenmerg niet. Bij de tweede patiënt ging het aanvankelijk beter. Zijn lichaam accepteerde het beenmerg, maar ook hij overleed negen maanden later alsnog, vermoedelijk na complicaties van de behandeling.

"Al met al een verschrikkelijke afloop, in eerste instantie natuurlijk voor de familie", vertelt Boelens. "Het is ook een resultaat waar we geen effectiviteit hebben waargenomen. Het resultaat is dus negatief, ongelofelijk zuur." Het gebrek aan resultaten en de vraag of het onderzoek wel veilig is noopten het ziekenhuis het onderzoek uiteindelijk definitief af te breken.

ONTWRICHTEN

Boelens: "Het blijft ongelofelijk sneu. Het is een vreselijke ziekte met een verschikkelijk slechte kwaliteit van leven. Het beschadigt niet alleen het kind, maar het hele gezin. De zorg is zo intensief dat het hele families kan ontwrichten."

Op dit moment is er nog een ander onderzoek naar gentherapie bezig. Volgens Boelens is dit hoopgevend, maar het kan nog wel jaren duren voor het tot een eventuele behandelmethode komt.

Angst en stress

Angst, depressie en zelfmoordgedachten: studenten gaan aan de prestatiedruk onderdoor (Bron: Trouw.nl)

De druk om te presteren is veel studenten te hoog. Bijna twintig procent van de studenten denkt weleens serieus na over suïcide, zo blijkt uit een nieuw onderzoek naar studieklimaat en psychische gezondheid dat vandaag verschijnt. “Deze risicogroep denkt actief na over het uitvoeren van suïcide, wat illustreert hoe serieus hun klachten zijn”, zegt Jolien Dopmeijer die het onderzoek leidt. “Ze zijn echt al een stap verder dan enkel denken aan suïcide, iets dat bij somberheid en depressie kan horen”.

Dopmeijer ondervroeg ruim drieduizend studenten van Hogeschool Windesheim in Zwolle, waar ze al sinds 2012 studenten volgt. Het onderzoek maakt deel uit van het eerste grootschalige onderzoek naar de psychische gezondheid van Nederlandse studenten, waarin ook studenten aan de universiteit en hogeschool van Amsterdam worden onderzocht. Niet eerder werd gekeken naar het risico onder studenten op zelfmoord.

Het aantal zelfdodingen onder studenten is niet specifiek in kaart gebracht, maar nog niet zo lang geleden constateerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wel een toename onder twintigers, van 148 gevallen in 2010 naar 175 in 2016.

Iets meer dan de helft van de studenten in Zwolle heeft in lichte mate (39 procent) tot ernstige mate (14 procent) last van angst en depressie. “Daarmee zijn angst en depressie de belangrijkste klacht van studenten”, zegt Dopmeijer. “Denk daarbij aan algemene angstklachten als somberheid, verandering in energieniveau, eet- en slaappatroon. Dat is echt zorgelijk.” De bevindingen van Dopmeijer sluiten aan bij eerder onderzoek, waaruit bleek dat de studerenden meer gezondheidsklachten hebben dan niet-studerenden.

Ook drinken studenten onverantwoord veel. Meer dan 85 procent van de studenten drinkt per week meer dan vijftien glazen alcohol. “Veel studenten doen aan binge drinken: vijf, zes glazen per gelegenheid. Je hoort weleens: ‘Ach, het zijn studenten, dat hoort erbij.’ Volgens de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie zijn deze hoeveelheden risicovol, zeker als je bedenkt dat hersenen van jongeren nog tot hun 23ste volop in ontwikkeling zijn.”

Prestatiedruk

De toegenomen studiedruk, de angst om hoge studieschulden te maken en het gevoel de boot te missen omdat het aanbod aan studies en de mogelijkheden aan vakken tijdens de studie overweldigend is, maakt dat veel studenten het geestelijk niet redden, stelt Dopmeijer. “Persoonlijke omstandigheden zijn de hoofdreden van studenten om te stoppen, daarna komen pas zaken als motivatie of een verkeerd gekozen studie.”

“Deze cijfers zijn echt schokkend”, zegt Rhea van der Dong van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). “Er moet iets veranderen. Politici en bestuurders van hogescholen en universiteiten moeten ervan doordrongen raken dat het niet een kleine groep is die zich wat op de hals haalt”.

Actieplan

Met een actieplan, dat eveneens vandaag verschijnt, vragen onder meer de Hogeschool Windesheim, het ISO, Inholland, studentenartsen van de Hogeschool en Universiteit van Amsterdam aan overheid en onderwijsinstellingen om stappen te zetten voor het welzijn van studenten, onder meer door betere studiebegeleiding, studiecoaching en betere bereikbaarheid van studentenpsychologen.

De Vereniging Hogescholen en universiteitskoepel VSNU herkennen het beeld dat druk op studenten toeneemt. “Je ziet dat er steeds meer aandacht voor komt. Het is belangrijk om erover te praten, psychische problemen worden versterkt door te zwijgen”, aldus een VSNU-woordvoerder.