Mogelijk nieuwe remedie tegen diabetes: wegbranden slijmvlieslaag in darmen (Bron: De Volkskrant)

Resultaat zal zijn dat er vermoedelijk betere signalen naar alvleesklier waardoor het lichaam weer gevoelig wordt voor het hormoon insuline. Sommige diabetespatiënten zouden daardoor geen insuline hoeven te gaan spuiten.

Artsen en wetenschappers denken voorzichtig na over een bijzondere remedie tegen de ziekte diabetes: een ingreep in de darmen. Met behulp van een endoscoop (een dunne buis die via de mond en maag naar binnen wordt gebracht) branden ze in de twaalfvingerige darm de slijmvlieslaag weg. Daardoor gaan er vermoedelijk betere signalen naar de alvleesklier en wordt het lichaam mogelijk weer gevoelig voor het hormoon insuline, dat glucose uit het bloed de cellen in brengt.

Onder leiding van Annieke van Baar, arts-onderzoeker maag-darm-leverziekten in het Amsterdam UMC, is de afgelopen jaren een Europees onderzoek gedaan onder 67 patiënten (11 uit Nederland), dat binnenkort wordt gepubliceerd. Het Amsterdamse ziekenhuis borduurt daarmee voort op de eerste resultaten van een internationaal onderzoek bij 39 patiënten, dat twee jaar geleden verscheen in vakblad Diabetes Care. Al na een paar weken daalde bij hen de bloedsuikerspiegel, wat erop duidt dat de insuline beter zijn werk doet.

Niet door gewichtsverlies

De focus op de twaalfvingerige darm komt voort uit de bijvangst van een hele andere ingreep: een maagomleiding. Veel mensen met obesitas hebben diabetes type 2 (de meest voorkomende vorm); lichaamsvet zorgt er bij hen voor dat het hormoon insuline minder goed zijn werk kan doen, wat de opname van glucose uit het bloed verslechtert. Als obesitaspatiënten hun maag laten omleiden, zijn ze vaak razendsnel van hun diabetes af. Gevolg van het afvallen, zo was lange tijd het idee. Minder vet betekent immers dat het beter lukt om de glucosehuishouding in balans te houden. Totdat artsen ontdekten dat bij eenderde van de patiënten de diabetes soms al twee dagen na de maagomleiding was verdwenen. Met gewichtsverlies kon dat niets te maken hebben. Maar waarmee dan wel?

De truc werkt alleen bij patiënten die kiezen voor een bypass, waarbij de dunne darm wordt omgeleid. Als de maag alleen wordt verkleind en het darmstelsel intact blijft, levert dat geen snel succes op. Die constatering, samen met onderzoek bij proefdieren, bracht uitsluitsel: het moet de twaalfvingerige darm zijn die een sleutelrol speelt, dat kleine stukje darm van 25 centimeter dat op de maag aansluit en waar de vertering van voedsel begint. Bij een maagomleiding wordt die twaalfvingerige darm in één klap werkloos: de voedselbrij maakt een omweg en komt vanuit de nieuwe minimaag een stuk verderop in de dunne darm terecht.

Artsen zijn er nu in geslaagd om de twaalfvingerige darm op een andere manier tijdelijk werkloos te maken: door daar de slijmvlieslaag weg te halen. Onderzocht wordt of diabetespatiënten door zo’n maagomleiding-light kunnen herstellen van hun ziekte.

Leefstijl

Hoogleraar diabetologie Eelco de Koning (LUMC en Hubrecht Instituut), niet betrokken bij het onderzoek, vindt de gedachte achter de nieuwe aanpak interessant: ‘We weten dat de binnenbekleding van de darm bij diabetespatiënten anders is, dus het lijkt een goed idee om uit te zoeken welke effecten er ontstaan als je die darm aanpakt.’ Toch vindt hij het nog te vroeg voor enthousiasme. Om te achterhalen of de behandeling effectief is, moeten de resultaten worden afgewacht van een vergelijkend onderzoek bij twee groepen waarbij een groep een placebobehandeling krijgt. Pas dan, zegt de hoogleraar, kan worden vastgesteld of de betere gezondheid van patiënten alleen met de ingreep te maken heeft en niet doordat ze tijdens de studie ook hun leefstijl hebben aangepast.  Patiënten met diabetes type 2 kunnen een behandeling met insuline vaak ook  uitstellen door meer te bewegen en minder calorieën te nuttigen, benadrukt hij. Ook de lange termijneffecten en bijwerkingen zijn nog onduidelijk. ‘Moeten patiënten straks bijvoorbeeld ieder half jaar zo’n ingreep ondergaan?’, vraagt hij zich af.

Arts-onderzoekers Annieke van Baar en Paul Smeele, verbonden aan het Amsterdam UMC, proberen nu te achterhalen wat de ingreep precies effectief maakt. Zodra er voedsel in de twaalfvingerige darm komt, sturen de cellen in de darmwand een signaal naar de alvleesklier, die vervolgens insuline gaat produceren. Er zijn aanwijzingen, zegt Smeele, dat de cellen in de darmwand door de westerse leefstijl, met een overmaat aan zoet en vet voedsel, zodanig veranderen dat die signaalfunctie verandert. Bij patiënten die hun maag laten omleiden, wordt dat stukje darm voortaan met rust gelaten zodat de cellen zich kunnen herstellen. Dat proces valt na te bootsen door de bovenste cellaag in de darm te verwijderen. Het weefsel herstelt zich vervolgens en er groeien gezonde cellen terug die hun taak weer goed kunnen vervullen en die de juiste signalen doorgeven.

Samen met Van Baar gaat Smeele nog een stap verder door uit te zoeken of zij met de darmbehandeling én leefstijladviezen diabetespatiënten van de insuline af kunnen helpen. Extra insuline doet het lichaam geen goed, zegt Smeele: het leidt tot de opslag van vet, wat de diabetes weer kan verergeren. Er zijn aanwijzingen dat het hormoon op termijn schadelijk is voor hart en bloedvaten. De eerste patiënten zijn nu een jaar verder, vertelt Smeele, en hun bloedsuikerspiegel is gedaald. ‘Niet spectaculair maar wel zo dat ze dat ze geen insuline hoeven te gaan spuiten.’

Dementie en euthanasie

Toch euthanasie mogelijk bij dementerenden (Bron: RTLNieuws)

Daarbij mogen ze ook een slaapmiddel gebruiken, staat in een nieuw onderdeel van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie.

Trouw schrijft over het nieuwe onderdeel, waarin staat dat euthanasie bij een wilsonbekwame patiënt bij een nieuw geval door de beugel kan.

Wilsverklaring

Eerder werd een arts door een tuchtrechter berispt toen hij dit deed. De arts gaf een vrouw op basis van haar wilsverklaring toen euthanasie. De patiënte actualiseerde haar verklaring regelmatig en mondeling bekrachtigde ze dit ook zolang als ze kon. Maar de vrouw met dementie kondigde nooit aan wanneer het tijd was voor haar sterven.

Haar familie en de arts concludeerden uiteindelijk dat de vrouw ondraaglijk leed. Ze kreeg een slaapmiddel en daarna euthanasie.

Geen verzet mogelijk

De discussie werd toen fel: moest de dementerende vrouw niet alsnog bevestigen in woord dat ze dood wilde? Ondanks dat haar familie zag dat ze ondraaglijk leed? En dat slaapmiddel, zorgde dat er niet voor dat de vrouw zich niet meer kon verzetten tegen de euthanasie?

De arts werd er dus voor berispt en het Openbaar Ministerie bekijkt of de arts nog vervolgd kan worden. De Regionale Toetsingscommissie Euthanasie zegt nu dat het toch mag, mits het zeer zorgvuldig wordt aangepakt.

Euthanasie: de misverstanden en hoe het werkelijk zit
Kijk bij RTLNieuws om een video hierover te bekijken.

Nieuw leven

Onderzoekers waarschuwen voor risico’s wereldwijde verdubbeling keizersnedes (Bron: De Volkskrant)

Onderzoekers betreuren dat steeds minder vrouwen voor de natuurlijke weg kiezen en benadrukken dat de procedure vaak overbodig en risicovol is.

Dat staat in een onderzoek dat is gepubliceerd in het medisch vakblad

Internationale wetenschappers analyseerden gegevens van bevallingen in 2015 in 169 landen. Ze stelden vast dat het aantal geboortes met een keizersnede een sterk stijgende lijn vertoont. In 2000 werden er 16 miljoen kinderen (12%) met een keizersnede op de wereld gebracht. In 2015 waren dat er 29,7 miljoen (21%).

In Brazilië, Egypte en de Dominicaanse Republiek zijn zelfs meer keizersnedes dan natuurlijke geboortes: de cijfers zijn daar respectievelijk 55,5 procent, 55,5 en 58,1 procent. Ook in de Verenigde Staten is het een heel vaak voorkomende ingreep (32,9%).

De Wereldgezondheidsorganisatie stelde tot voor kort dat alles boven de vijftien procent een excessieve toepassing van de procedure is. Dat percentage komt volgens artsen ook ongeveer overeen met de gevallen waarin de ingreep ook daadwerkelijk vanuit medisch oogpunt raadzaam is.

In bepaalde arme Afrikaanse landen worden juist te weinig keizersnedes gedaan, ook wanneer die wel medisch noodzakelijk zijn.

Risico's

De auteurs van de studie roepen dokters, ziekenhuizen, vrouwen en families op alleen voor de ingreep te kiezen wanneer er complicaties zijn. Ze wijzen op de risico's van een keizersnede.

'Het herstel na een keizersnede is moeilijker. Daarnaast kan er littekenweefsel ontstaan aan de baarmoeder, wat weer samenhangt met bloedingen, abnormale groei van de placenta, buitenbaarmoederlijke zwangerschap, doodgeboren kindjes en vroegtijdige bevalling bij een volgende zwangerschap', zegt een van de auteurs, Jane Sandall, die ook benadrukt dat de risico's klein zijn, maar wel zeer ernstig.

'Er zijn ook steeds meer aanwijzingen dat baby's die geboren worden met een keizersnede een andere hormonale, bacteriële en medische ontwikkeling meemaken, wat hun gezondheid op een subtiele manier kan beïnvloeden. Hoewel de langetermijneffecten onvoldoende bestudeerd zijn, kan een keizersnede op korte termijn een negatief effect hebben op de ontwikkeling van het immuunsysteem, wat het risico op allergieën en astma vergroot en de darmbacteriën verandert', aldus Sandall.

Marleen Temmerman van de Universiteit Gent, eveneens auteur van de studie, zegt dat 'zwangerschap en natuurlijk bevallen normale processen zijn, die in de meeste gevallen veilig verlopen'.

Vijf tekenen dat je een tekort hebt aan vitamine B12 (Bron: Welingelichtekringen)

Deze vitamine zit vooral in dierlijke producten, zoals vlees, melk, eieren en vis. Wie een tekort heeft zal daar in het begin weinig van merken. Toch geeft je lichaam een aantal subtiele signalen af.

1. Je smaak
De helft van de mensen met een ernstig tekort aan vitamine B12 verliest smaakpapillen en krijgt daardoor een veranderde smaak. Ook kan je tong glad en zwaar aan voelen.

2. Tintelingen
Tintelingen in je handen en voeten, maar ook een brandend gevoel of zenuwpijn kunnen wijzen op een tekort aan B12.

3. Evenwicht
Je evenwicht kan verstoord raken als je te weinig van de vitamine binnenkrijgt. Je kunt je duizelig voelen of snel struikelen.

4. Geheugen
Omdat een B12-tekort neurologische gevolgen kan hebben, kun je last krijgen van verwardheid of vergeetachtigheid.

5. Stress
Je moet snel huilen en voelt je vaak gestrest. Soms kun je zelfs depressief worden. Je denkt dan vaak aan een psychische oorzaak, maar het kan ook komen door een tekort aan B12.

Reddend kankermiddel niet vergoed, patiënten in paniek (Bron: Telegraaf.nl)

Het kostbare middel nivolumab, waarop zij al hun hoop hebben gevestigd, is door zorgverzekeraars doorgestreept als mogelijk te vergoeden zorg. Patiënten en hun naasten zijn in paniek, melanoom-behandelaars verbijsterd.

Het besluit volgt na een negatief advies van een commissie van de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO). Die vindt dat er onvoldoende ervaring is met dit medicament: twee in plaats van vijf jaar. Nivolumab zou bij melanoom worden ingezet na operatieve verwijdering van de tumor. Het medicijn zou terugkeer van de ziekte met circa 20 procent kunnen verkleinen.

Patiënten zijn diep bedroefd. „Ik weet niet of ik er over een paar jaar nog wel ben. De kansen die ik kreeg om het melanoom op mijn linkerschouder te overleven, zijn mij plotseling uit handen geslagen”, zegt de 29-jarige Madelief.

Artsen verbijsterd

Chirurg-oncoloog dr. Walter van Akkooi van het kankercentrum Antoni van Leeuwenhoek (AVL) in Amsterdam noemt nivolumab ’heel effectief’. Hij moest 25 patiënten plots ’nee’ vertellen. „Eigenlijk een vreselijke boodschap, die niet alleen ik aan mijn patiënten heb moeten geven, maar al mijn collega’s in het hele land. Ze zijn hier, net als ik, verbijsterd over.” De afwijzende NVMO-commissie vindt dat artsen in hun spreekkamer ’wellicht tegenover hun patiënten enthousiasme hebben getoond dat zij niet hebben kunnen waarmaken’.