Slaapwandelende Geke positief na gebroken nek: Alles doet het nog! (Bron: AD)

,,Denk maar niet dat dit alleen in het buitenland voorkomt'', zegt de 52-jarige Geke, in reactie op het bizarre verhaal van Anita Armitage. Net als de Britse vrouw lijdt de Brabantse aan parasomnia, een slaapstoornis waardoor ze ’s nachts aan het boenen slaat. Haar ‘inner housewife’ deed ’s nachts de afwas, de was en de strijk. ,,En ga zo maar door'', zegt Geke. Maar leuk is anders.

,,Doe mij ook zo’n vrouw’ en ‘die mag hier best twee keer per week komen logeren’, zijn de meest voorkomende reacties op het verhaal van de Britse slaapwandelaarster. Lekker zo’n fris huis en superschone keuken, maar minder leuk voor de patiënt.

Dat de aandoening geen pretje is, weet Geke als geen ander. Ze heeft de slaapstoornis al zolang ze zich kan heugen. Ze weet nog hoe ze als kind ooit ’s nachts naast haar ouders stond, klaar om te gaan zwemmen. ,,Met wie dan?'', werd haar gevraagd, waarop ze antwoordde: ,,Met prins carnaval.''

,,Ik zat om vier uur al aan de Brinta'', vertelt de Brabantse. Aan mensen die haar soms 's nachts in de weer zagen, vroeg Geke: ,,Had ik mijn bril op?'' Als dat niet zo was, wist ze precies hoe laat het was. ,,Zonder bril zie ik geen steek, maar slaapwandelend kan ik alles.''

Stress is een belangrijke trigger voor de nachtelijke omzwervingen. ,,Ik ben een druktemaker'', weet Geke. Als haar broer ernstig ziek wordt, zorgt dat voor zoveel spanning dat het slaapwandelen een vlucht neemt. De alleenwonende vrouw komt bijna niet meer tot rust.

,,Dan werd ik ’s ochtends doodmoe wakker en dacht, bij de aanblik van een opgeruimd aanrecht, dat er ingebroken was.'' De vuile vaat bleek Geke ’s nachts in de oven te hebben gepropt. ,,Gelukkig hing de tv er nog'', zegt ze lachend.

Geke: ,,Ik kon drie wassen in één nacht doen en die hingen ’s ochtends strak aan de lijn.'' Ooit werd ze zelfs wakker met de afdruk van een strijkijzer op haar onderarm. Niets van gemerkt. ,,En dan te bedenken dat ik een hekel aan strijken heb'', zegt ze nuchter.

Bij een van haar nachtelijk avonturen in april vorig jaar gaat het echt mis. Geke duikt ongemerkt van de trap en breekt haar nek. Gelukkig heeft ze een logé, die wakker wordt van het kabaal. Onderaan de trap vraagt Geke, die zich nergens van bewust is, als eerste om haar bril.

Ze zit drie maanden in een zogenaamd Halovest, een harnas dat het hoofd op zijn plaats houdt, om te herstellen van haar nachtelijke tuimeling. ,,Gelukkig heb ik er uiteindelijk niets aan overgehouden'', zegt Geke opgelucht. ,,Ja, je ziet de littekens van de schroeven in mijn voorhoofd nog.''

Van een dieptepunt wil ze niet spreken. ,,Nee, ik heb het als een heel dankbare periode ervaren, vol hulp van vrienden.'' Ze ziet zich als een soort Superman, met acteur Christopher Reeve als voorbeeld. ,,Hij brak ook zijn tweede nekwervel en zat met een rietje in een rolstoel. Bij mij doet alles het nog.''

Op aanraden van een vriendin komt Geke, die wil afrekenen met haar ‘inner bitch’, bij een therapeute in België terecht. ,,Die leerde me aarden, mijn hoofd moest leeg'', vertelt ze. ,,Het voelde allemaal wat zweverig, maar het resultaat is ongelooflijk. Ik heb me nog nooit zo uitgerust gevoeld.''

Sinds de behandelingen is het gedaan met slaapwandelen. Het nadeel is dat de afwas er ’s ochtends nog staat, maar dat heeft Geke er graag voor over. Bang dat haar kwaal terugkomt, is ze ook niet: ,,Ik had dood kunnen zijn, maar dat ben ik niet. Petrus houdt, in opdracht van mijn lieve ouders, met een grote balk de hemel voor me dicht.''

Patiënten bestraald met protonen in Groningen (Bron: DeIngenieur)

In het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) zijn maandag de eerste kankerpatiënten bestraald met een voor Nederland nieuwe techniek: protonentherapie. Die is bedoeld voor specifieke tumoren die dicht bij kwetsbare weefsels of organen zitten.

Dat heeft het UMCG gisteren bekendgemaakt. De behandelingen zijn goed verlopen.

Bij de conventionele vorm van bestraling werken artsen met een fotonenbundel. Die geeft zijn energie geleidelijk af, waardoor ook gezond weefsel dat voor en achter de tumor zit beschadigd raakt (zie figuur hieronder).

Het grote voordeel van bestraling met een protonenbundel is dat deze zijn energie vrijwel geheel afgeeft op een vaste, instelbare diepte, waar de tumor zit. Bij een protonenbehandeling raakt dus veel minder gezond weefsel beschadigd.

Dat is extra belangrijk bij bepaalde vormen van kanker. Protonentherapie biedt uitkomt als een tumor dicht bij een orgaan in de buurt zit. Tumoren rond de hersenen, in het hoofd-halsgebied of bij het oog zijn bij uitstek geschikt voor de behandeling met protonen. Bij minder ingewikkelde gevallen blijft conventionele bestraling met fotonen de voorkeur hebben, omdat dat veel goedkoper is.

Om deze voor Nederland nieuwe vorm van bestraling mogelijk te maken, heeft het UMCG een gloednieuw gebouw neergezet, waarin een cyclotron (te zien op de openingsfoto) protonen maakt en versnelt tot bijna de lichtsnelheid. Elektromagneten zorgen er vervolgens voor dat de bundel de hoek om gaat en tegelijkertijd smal blijft (zie figuur hieronder). Op deze manier wordt de bundel naar de patiënt geleid. Een zogeheten gantry kan om de patiënt heen bewegen om de tumor vanuit verschillende hoeken te bestralen. Metersdikke betonnen muren zorgen ervoor dat er geen straling terechtkomt bij medewerkers of bezoekers.

Naast Groningen gaan nog drie andere locaties in Nederland protonentherapie aanbieden. Dat zijn het Holland PTC in Delft, het academische ziekenhuis Maastricht UMC+ en het Amsterdam Protonen Therapie Centrum, een samenwerking tussen het AMC, het VUmc en het Antoni van Leeuwenhoek. Over het Holland PTC verscheen dit artikel in Delta, met details over de gebruikte techniek.

De start van het Groningse protonentherapiecentrum betekent dat patiënten die voor deze vorm van bestraling in aanmerking komen, nu ook in Nederland terecht kunnen. Voorheen moesten zij hiervoor naar het buitenland. Het UMCG verwacht dat het aantal patiënten dat in Groningen protonentherapie krijgt geleidelijk zal toenemen tot zeshonderd per jaar.

Het ziekenhuis werkt samen met de drie andere beoogde protonencentra én het Prinses Máxima Centrum – een ziekenhuis in Utrecht speciaal voor kinderen met kanker – bij het doen van onderzoek. Het is bij een dergelijke relatief nieuwe therapie belangrijk dat de effectiviteit grondig wordt aangetoond met wetenschappelijke studies.

Onderzoek brengt altijd verbetering

Nieuwe bloedtest vindt acht soorten kanker in een vroegtijdig stadium (Bron: Nationale Zorggids)

Amerikaanse onderzoekers kunnen middels een slimme bloedtest acht soorten kanker tijdig opsporen. Het gaat om baarmoederkanker, leverkanker, maagkanker, longkanker, borstkanker, darmkanker, slokdarmkanker en kanker aan de alvleesklier. De test was gemiddeld in 70 procent van de verschillende kankergevallen accuraat. De beste resultaten behaalden de onderzoekers bij mensen met baarmoederhalskanker en de slechtste resultaten bij patiënten met borstkanker. Dat meldt NU.nl.

In totaal ondergingen meer dan duizend patiënten de nieuw ontwikkelde bloedtest en als controlegroep werden achthonderd mensen zonder kankerdiagnose getest om zo na te gaan of de test ook onjuiste diagnoses zou stellen. Maar een foutieve diagnose kwam bijna niet voor.

Omdat de test specifiek bedoeld is voor 50-plussers en ex-kankerpatiënten, moeten de onderzoekers nu bekijken hoe de test reageert op het bloed van tienduizend deelnemers die nog nooit kanker hebben gehad.

“Voor het eerst is er een potentiële bloedtest ontwikkeld die veel ernstige vormen van kanker kan signaleren, waarbij we tot dusver vaak moesten wachten tot het stadium waarin al symptomen voordeden en de diagnose te laat kwam”, zegt onderzoeker Peter Gibbs.

‘Liefst zoveel mogelijk buidelen met te vroeg geboren baby’ (Bron: Nationale Gezondheidsgids)

Voor een gezonde ontwikkeling van kinderen is de hechting tussen ouder en kind cruciaal. Echter, als kinderen te vroeg geboren worden, komt deze hechting direct onder druk te staan. Buidelen, het liefst zo veel mogelijk, dat is waar de situatie dan om vraagt. Dat blijkt uit onderzoek van arts-onderzoeker Deedee Kommers naar de vraag wat hechting nou eigenlijk is en wat er gebeurt in het lichaam van de te vroeg geboren baby tijdens buidelen. Dat meldt Máxima Medisch Centrum.

Kommers’ onderzoek had als doel de hechting op de NICU (intensive care voor te vroeg geborenen) te verbeteren. Dat is met een nagenoeg verdubbelde buideltijd gedurende het promotietraject van Deedee Kommers gelukt. Het onderzoek werd uitgevoerd vanuit Máxima Medisch Centrum in samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e).

Wereldwijd wordt iets meer dan één op de tien kinderen te vroeg geboren. De meerderheid daarvan kampt in hun latere leven met enige vorm van gedrags- of gezondheidsproblemen.  Problemen die kunnen worden aangepakt door de ouder-kind hechting te verbeteren.

Buidelen is een periode van huid-op-huid contact. Het idee erachter is dat ouders gedurende die periode de functie van de couveuse vervangen. De naam is gekozen omdat tijdens het buidelen kinderen op de naakte borst van een van hun ouders worden gelegd, waarna ze worden toegedekt met de armen van ouders en/of een dekentje, zodat als het ware de buidel van een kangoeroe wordt nagebootst. Een buidel waarin een kleine veilig en geborgen de tijd krijgt om te groeien. Het blijkt inderdaad dat baby’s zich beter ontwikkelen als zij regelmatig huid-op-huid contact met hun ouders hebben.

De oxytocine veranderde tijdens het buidelen en de hartslag van de vroeg geboren baby paste zich ook in positieve zin aan. Kommers: “’s Nachts zijn de kinderen op de NICU in principe helaas alleen en wordt er niet gebuideld. Wij stimuleren daarom studenten van de TU/e om slimme innovaties te ontwikkelen voor een extra steuntje in de rug voor te vroeg geboren baby’s gedurende de nacht.”

“Slimme technologieën kunnen dus in de toekomst mogelijk een bijdrage leveren aan het verbeteren van de ouder kind hechting. Veel belangrijker is echter nog, dat, door hier onderzoek naar te doen en daarmee het belang van buidelen te benadrukken, de buideltijd op de NICU van MMC nagenoeg verdubbeld is gedurende de jaren van mijn promotieonderzoek. Overduidelijk is namelijk dat het verlengen van de daadwerkelijke buidelduur de meest effectieve manier is om ouder-kind hechting te verbeteren.”