Ieder jaar worden meer dan 100 baby's in het ziekenhuis opgenomen met kinkhoest, terwijl dat niet hoeft. De Gezondheidsraad adviseerde ruim twee jaar geleden al om zwangere vrouwen in te enten. Het ministerie van Volksgezondheid heeft hier nog altijd geen besluit over genomen. In de tussentijd worden vrouwen niet geïnformeerd over de mogelijkheid om zich op eigen kosten te laten inenten, blijkt uit een rondgang van RTL Nieuws.
RTL Nieuws sprak tientallen vrouwen die zwanger zijn, of dat recent waren, maar vrijwel geen van hen heeft van haar verloskundige, gynaecoloog of huisarts informatie gekregen over de mogelijkheid om zich te laten vaccineren.
Al in 2015 adviseerde de Gezondheidsraad aan het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om zwangere vrouwen via het Rijksvaccinatieprogramma te laten inenten tegen kinkhoest. Maar het Ministerie van VWS heeft nog steeds niet besloten of dat ook gaat gebeuren. Vrouwen kunnen zich nu wel op eigen kosten laten inenten, maar dat blijkt dus bijna niemand te weten.
Antistoffen via navelstreng
In de eerste maanden na de geboorte zijn baby’s nog niet beschermd. Kinkhoest treedt daardoor vooral op bij baby’s die drie maanden of jonger zijn. Door zwangere vrouwen te vaccineren is de baby ook beschermd in die eerste maanden, voordat het kind zelf ingeënt kan worden.
De Gezondheidsraad adviseert om vrouwen in het derde trimester van de zwangerschap te vaccineren, bij voorkeur tussen de 28 en 32 weken. Het kan tot 38 weken. Zo bouwen zwangere vrouwen antistoffen op die via de navelstreng ook naar de ongeboren baby gaan.
Wat is kinkhoest?
Kinkhoest is een infectie van de luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella pertussis en soms door Bordetella parapertussis. De bacterie maakt een gifstof aan, hierdoor ontstaan hoestbuien die wel tot drie tot vier maanden kunnen aanhouden. De tijd tussen besmetting en de eerste verschijnselen is meestal zeven tot tien dagen en nooit langer dan 21 dagen.
In Nederland worden per jaar 170 gevallen van kinkhoest gemeld onder baby's en zijn gemiddeld 120 ziekenhuisopnamen. Dit gaat grotendeels om baby's jonger dan drie maanden die nog te jong zijn voor volledige vaccinatie. Er gaan niet veel mensen dood aan kinkhoest, ongeveer één à twee gevallen per jaar. Als zwangere vrouwen gevaccineerd worden zal het aantal opnames van jonge baby's naar schatting dalen naar zo'n 25 per jaar.
Bron: RIVM
'Sommige kinderen houden er schade aan over'
Carsten Lincke is kinderarts in het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam. Onlangs overleed een baby aan kinkhoest. Lincke: "Gelukkig gebeurt dat niet heel vaak, maar ieder jaar belanden er zo'n 120 kinderen in het ziekenhuis, een deel van hen op de intensive care. Sommige kinderen houden er restschade aan over, bijvoorbeeld door zuurstoftekort."
"Dat rapport van de Gezondheidsraad ligt er al vanaf 2015. Hierin staat dat het vaccin veilig is en effectief. Dit vaccin wordt al jaren in het buitenland gegeven en hieruit blijkt dat er geen bijwerkingen zijn." Lincke is voorzitter van de vaccincommissie van het Lareb, dus weet waar hij over praat. "Zwangere vrouwen weten gewoon niet dat het vaccin er is en krijgen er bijna geen voorlichting over van hun verloskundige of gynaecoloog. Zelfs huisartsen weten er weinig van."
Geen risico en bijwerkingen
In landen als het Verenigd Koninkrijk, België, de Verenigde Staten, Argentinië en Nieuw-Zeeland worden zwangere vrouwen wel al gevaccineerd tegen de ziekte. Uit onderzoek in het Verenigd Koninkrijk onder 20.000 zwangere tegen het combinatievaccin waar kinkhoest inzit, blijkt dat gevaccineerde zwangere vrouwen geen verhoogd risico hebben op bijwerkingen van de vaccinatie of complicaties in de zwangerschap.
Buitenlandse onderzoeken tonen al aan dat veel kinkhoest bij baby's kan worden voorkomen. Toch heeft het Ministerie van VWS nog steeds geen besluit genomen over opname van het vaccin in het Rijksvaccinatieprogramma. Veel verloskundigen, gynaecologen en huisartsen wachten op dat besluit, voordat ze vrouwen actief willen informeren.
Ook het RIVM heeft nog geen materiaal voor het voorlichten van alle zwangere vrouwen ontwikkeld. Wel staat er informatie op de website. Tot er een beslissing is gemaakt kunnen zwangere vrouwen zich op eigen verzoek en op eigen kosten laten inenten bij de huisarts of bij de GGD.
Reactie ministerie
Het ministerie laat weten dat er binnenkort een besluit wordt genomen over het opnemen van de kinkhoestprik in het vaccinatieprogramma. De Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) zegt dat er nog weinig kennis is bij gynaecologen. "Wij wachten op informatie voor hulpverleners vanuit het Ministerie van VWS en RIVM."
De Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) laat weten dat verloskundigen informatie over het kinkhoestvaccin kunnen meenemen in de voorlichting aan zwangeren. "In afwachting van het besluit van ministerie VWS is er vanuit de KNOV nog geen landelijke richtlijn of advies voor verloskundigen over het informeren van zwangeren hierover."