Is neusspray verslavend?

Is neusspray echt zo verslavend? (Bron: De Volkskrant)

De risico's van overmatig neusdruppelgebruik (ook wel: otrivinisme) zijn niet te onderschatten. Dat weet Judith Schmidt, KNO-arts in Ziekenhuis Amstelland in Amstelveen, als geen ander. 'Ik heb patiënten gezien bij wie er wel twee flesjes neusspray per dag doorheen gaan', aldus Schmidt. 'Die mensen hebben vrijwel altijd een verstopte neus. Normaal zorgt neusspray twaalf uur lang voor verlichting. Maar echte verslaafden moeten blijven spuiten.'

Verslaving treedt op bij langdurig gebruik van xylometazoline, de werkzame stof in onder andere Otrivin. Xylometazoline zorgt ervoor dat bloedvaten in het slijmvlies van je neus samentrekken. Het slijmvlies dat door verkoudheid is opgezwollen neemt zo in volume af, waardoor ademen door de neus makkelijker gaat.

Zwelling

'Maar om een reden die we niet exact weten, komt de zwelling van het slijmvlies nadat de Otrivin uitwerkt heftiger terug dan eerst', zegt Wytske Fokkens, KNO-arts bij het Amsterdam Medisch Centrum. 'Dat beetje extra zwelling is normaal gesproken niet erg, omdat de verkoudheid weer verdwijnt. Maar als je langer dan een week blijft sprayen wordt de xylometazoline zélf de oorzaak van de verstopte neus.' Gevolg: je blijft spuiten tot je een ons weegt.

Hoeveel mensen in Nederland kampen met otrivinisme is niet bekend - lang niet iedere patiënt gaat ervoor naar de huisarts. Wel zien zowel Schmidt als Fokkens met regelmaat verslaafden langskomen in hun praktijk - 'Soms wel bijna wekelijks', aldus Fokkens.

Op termijn is otrivinisme schadelijk. Fokkens: 'Als je maanden achter elkaar blijft spuiten, kan dit leiden tot grote schaafwonden in het neusslijmvlies. Dat hoeft niet pijnlijk te zijn, maar veroorzaakt wel een chronische ontstekingsreactie - die vervolgens weer tot extra gezwollen slijmvlies leidt.'

Maanden

Dat laatste is een van de redenen waarom afkicken van een neusspray verslaving maanden kan duren. Schmidt helpt haar patiënten stapje voor stapje van een verslaving af. 'Eerst een prednisonkuur, en daarna overstappen op corticosteroïde neussprays, die niet verslavend zijn en de ontsteking tegengaan', doceert Schmidt. 'Na drie maanden zonder Otrivin is de verslaving meestal volledig weg.'

Fokkens pakt het iets anders aan. 'Wij laten patiënten meestal per neusgat afkicken. Dus bij één neusgat stoppen met spuiten zodat het kan herstellen, en bij het andere doorspuiten zodat je nog wel lucht krijgt.'

Opvallend is dat Otrivin bij drogisterijen gewoon in de schappen ligt, terwijl bijvoorbeeld corticosteroïde neussprays alleen op recept verkrijgbaar zijn. Fokkens pleitte er al meerdere malen voor om Otrivin uit de drogisterijschappen te halen. 'In sommige landen zijn corticosteroïde neussprays vrij verkrijgbaar en sprays met xylometazoline alleen op recept. Hier is het precies andersom. Ik zou niet weten waarom.'

Bijsluiter

Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) laat in een reactie weten dat je wellicht het gevoel kunt krijgen afhankelijk te zijn van Otrivin, maar dat de verslaving in geen enkel opzicht te vergelijken is met een verslaving zoals aan alcohol of sigaretten. Otrivin is zonder tussenkomst van een arts bij de drogist verkrijgbaar. Mits de bijsluiter strikt wordt gevolgd zijn dit soort zelfzorgmiddelen prettig voor mensen die in het weekend verkouden worden en niet tot maandag hoeven te wachten op hun spray, aldus het CBG.

Wat nu als je na een week sprayen nog steeds verkouden bent? Schmidt: 'Gebruik een neusdouche, met een zoutoplossing van negen gram zout per liter. Dat werkt prima voor het reinigen van de neus.' Vervolgens kun je met corticosteroïde neussprays de zwelling te lijf gaan.

Kinderen en voeding

Erasmus MC zoekt baby’s voor studie koemelkallergie (Bron: Gezondheid & Co)

Koemelkallergie

Wetenschappers, artsen en een producent van zuivelproducten hebben samen een product ontwikkeld waardoor de kinderen mogelijk sneller over een koemelkallergie heen  kunnen groeien. Het is een poeder met koemelkeiwitten die op een geprotocolleerde manier zijn verhit waardoor ze  geen merkbare allergische reactie veroorzaken.  Deze verhitte eiwitten  kunnen  het afweersysteem wel ongemerkt laten wennen aan koemelkeiwit, waardoor het kind koemelk eerder gaat verdragen.

Bij circa 3500 baby’s en peuters wordt jaarlijks een koemelkallergie vastgesteld. Deze kinderen krijgen direct klachten zodra ze koemelk drinken. Deze klachten kunnen bestaan uit zwelling van bijvoorbeeld de lippen, ogen of gezicht, rode jeukende vlekken, buikkrampen, braken of luchtwegklachten. De behandeling bestaat nu uit een koemelkvrij dieet. Deze kinderen hebben tevens een groter risico op het ontwikkelen van andere voedselallergieën.

Verhitte eiwitten

“De methode van de verhitte eiwitten is niet nieuw”, licht projectleider en wetenschappelijk onderzoeker Nicolette de Jong van het Erasmus MC toe. “Maar de producent heeft nu, na jarenlang onderzoek, een gestandaardiseerde en gevalideerde receptuur ontwikkeld die is vastgelegd in een streng protocol dat voldoet aan alle eisen die aan de voedselindustrie worden gesteld.”

Tot op heden is er eigenlijk geen goede, veilige behandeling van een voedselallergie behalve het vermijden van het voedingsmiddel waarvoor een kind allergisch is. Maar de toediening van verhitte koemelkeiwitten past in een nieuwe behandelwijze die is gebaseerd op een betrekkelijk nieuw inzicht in de allergologie.

“In sommige gevallen worden minimale hoeveelheden van een allergeen wel verdragen en wordt iemand pas ziek bij grotere hoeveelheden. In zulke gevallen kan het verstandig zijn om  dit allergeen niet meer volledig uit het dieet verwijderen, maar juist het afweersysteem van de patiënt voorzichtig bloot stellen aan kleine hoeveelheden allergeen. Op deze manier kan het immuunsysteem ervoor zorgen dat dit allergeen sneller verdragen wordt, iemand wordt sneller ‘tolerant’.

Verhitte koemelkpoeder

Laboratoriumonderzoek heeft bewezen dat het verhitte koemelkpoeder werkt. Het ligt klaar voor gebruik. Nu moet wetenschappelijk komen vast te staan dat behandeling met dit poeder ervoor zorgt dat kinderen met koemelkallergie daadwerkelijk eerder over hun allergie heen groeien. Voor dit onderzoek zijn 200 kinderen met een koemelkallergie nodig, in de leeftijdsgroep  van drie maanden  tot twee jaar.

Kinderen uit het hele land kunnen meedoen omdat de studie wordt uitgevoerd in meerdere ziekenhuizen. De studie wordt dubbelblind uitgevoerd. Dat wil zeggen dat wetenschappers noch ouders weten welk kind het werkzame poeder krijgt.

 

“De kinderen eten en drinken gewoon wat ze normaal gesproken ook krijgen. Het poeder wordt met een schepje toegevoegd aan de (fles)voeding. Bij het ene kind zal dat het werkzame poeder zijn, bij het andere een placebo. Halverwege de studie volgen provocatietests in beide groepen. Dan dienen we gecontroleerd onbewerkt koemelkeiwit toe en kijken we hoe de kinderen hier op reageren. Zo bestuderen we of de kinderen die het verhitte koemelkpoeder krijgen eerder over hun koemelkallergie heen groeien dan de kinderen die het placebo poeder krijgen.”

Deelname

Deelnemers zijn voor het starten van de studie ongeveer een dag kwijt die ze doorbrengen in het ziekenhuis van hun keuze. Daar worden eerst allerlei testjes gedaan. Meer informatie over de studie en over aanmelding is te vinden op de website.www.erasmusmc.nl/iage

Medicijnen-SOS

MS-medicijn in Nederland niet meer vergoed, 2000 patiënten perplex (Bron: Trouw)

Het ZiN, de opvolger van het College voor Zorgverzekeraars (CvZ), vindt de werking van het middel niet bewezen en schaft daarom de vergoeding van ruim 3800 euro per jaar af. Patiënten begrijpen er - net als hun behandelaars - niks van. Ook de MS werkgroep van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) is verbaasd.

Fampyra is geen middel dat MS geneest, maar zorgt ervoor dat bepaalde symptomen minder worden. Het is bedoeld om patiënten beter te laten lopen. Daar heeft het ZiN ook naar gekeken, of de loopfunctie wel voldoende verbeterde. Niet genoeg om vergoeding te rechtvaardigen, oordeelde het zorginstituut op basis van testen. “Maar door alleen naar lopen te kijken, heeft het ZiN een te beperkte kijk op de werking van het middel”, zegt fysiotherapeut Ramon van der Baan van Fysiotherapie Nieuw Lekkerland. “Als je de patiënten ziet en spreekt, zie je dat er meer is dan lopen alleen. Het zit hem in kleinere dingen als algemeen welbevinden, fijne motoriek en minder snel vermoeid zijn. Maar is niet makkelijk meetbaar waardoor bewijs lastig is te leveren.”

Progressieve vorm van MS

Truus Slingerland is een van de cliënten van Van der Baan die het middel Fampyra gebruikt. Zij heeft een progressieve vorm van MS, net als de ongeveer 2000 andere Nederlanders die het middel gebruiken. “Voor deze vorm van MS was er geen enkel medicijn op de markt. Tot 2016, toen kreeg ik te horen dat Fampyra op de markt was gebracht.”

Dat was als proef. Vier jaar daarvoor had het ZiN namelijk ook al een negatief advies afgegeven over Fampyra. De vorige minister van volksgezondheid, Edith Schippers, liet het middel voorwaardelijk toe, tot 1 april dit jaar.

Patiëntenfederaties en MS-verenigingen begrijpen niet dat het ZiN negatief kan oordelen als zoveel patiënten zeggen er aantoonbaar baat bij hebben. Slingerland vertelt dat ze stabieler loopt sinds ze Fampyra gebruikt, en dat ook nog eens langer volhoudt. “Daarnaast kreeg ik mijn energie weer terug, waardoor ik weer meer kon meedoen in de samenleving.” Andere patiënten die deze dagen de publiciteit opzoeken schrijven over dezelfde ervaringen. Zij zijn bang straks niets meer te kunnen en hopen dat minister Bruins het advies niet overneemt.

Andere landen

Fysiotherapeut Van der Baan vindt dat ZiN bij Fampyra een andere manier van testen moet overwegen. Dat stelt ook de MS-werkgroep van neurologenvereniging NVN. Daarnaast wijst de werkgroep erop dat op basis van dezelfde gegevens de European Medicines Agency (EMA) juist een gunstig oordeel had over Fampyra. Het middel wordt dan ook in diverse andere landen wel vergoed, al zijn er ook landen die het medicijn niet vergoeden.

Minder zelfmoord in gemeente met veel groen (Bron: Gemeente.nu)

De onderzoekers hielden rekening met kenmerken die mogelijk de kans op suïcide verhogen, zoals werkloosheid, sociaaleconomische status en afstand tot gezondheidszorg. Toch is er dan nog steeds een ‘significante relatie’ tussen de twee. ‘De leefomgeving speelt mogelijk dus een rol in de aanleiding tot zelfdoding,’ aldus het Nivel.

Het Nivel en de Utrechtse universiteit onderzochten ongeveer driehonderd gemeenten in Nederland. De uitkomsten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het vaktijdschrift The Lancet Planetary Health. Het aantal zelfmoorden in ons land stijgt al jaren gestaag. Vorig jaar maakten bijna 1840 mensen een einde aan hun leven.

diabetes

Nationale Diabetes Challenge in Amersfoort (Bron: destadamersfoort.nl)

De wandelingen zijn bedoeld voor mensen met diabetes, maar ook mensen zonder diabetes mogen meedoen. Er wordt rekening gehouden met verschillende niveaus. Alle deelnemers aan de Challenge kunnen in september meewandelen met een landelijke feestelijke finale op het Diabetes Challenge Festival. Tijdens de Challenge werken de deelnemers toe naar een bepaalde afstand. Dit kan 5, 10, 15 of zelfs 20 kilometer zijn.

Indien u meer informatie wenst over de Nationale Diabetes Challenge, of aanwezig wil zijn op de informatiebijeenkomst dan kunt u contact opnemen met Heleen Zuiderduin via buurtsportcoach@sro.nl en telnr. 06-17455323