Gezond zwanger

Vrouwen slikken te weinig foliumzuur rondom de zwangerschap (Bron: Linda.nl)

Het is zó belangrijk, maar toch is er weinig actuele informatie over: het gebruik van foliumzuur voor en tijdens de zwangerschap.

Uit onderzoek van het RIVM dinsdag blijkt dat een groot deel van de zwangere vrouwen het pilletje niet slikt.

FOLIUMZUUR

Dit terwijl de kans op aangeboren afwijkingen bij het kind daarmee wél kan worden verkleind. Volgens het RIVM gaat het vooral om vrouwen met een lagere opleiding. Over de redenen waarom vrouwen foliumzuur (een B-vitamine) wel of niet gebruiken is volgens het gezondheidsinstituut weinig bekend.

Ook is onduidelijk hoeveel vrouwen zijn bereikt met de voorlichting hierover de afgelopen jaren. Wil je zwanger worden of ben je zwanger, dan wordt aangeraden om foliumzuur te slikken. Vanaf vier weken voor tot acht weken na de bevruchting.

Lees ook
Tekort aan foliumzuur heeft zelfs effect op je kleinkinderen

RISICO

Bij een gebrek aan foliumzuur ontstaat bloedarmoede. Daardoor is er bij het ongeboren kind een verhoogde kans op onder meer een open ruggetje, een hazenlip en een gespleten gehemelte. Ook het risico van vroeggeboorte kan met foliumzuur worden verkleind.

Zwanger

‘Revolutionair’ onderzoek onthult oorzaak hartfalen bij zwangere vrouwen (Bron: RTVNoord)

'Revolutionair' onderzoek onthult oorzaak hartfalen bij zwangere vrouwen

Het UMCG heeft een nieuwe onderzoekstechniek ontwikkeld waarmee hartcellen kunnen worden gekweekt uit huidcellen. Onderzoek naar hartziekten op celniveau was tot voor kort vrijwel onmogelijk, maar door deze techniek kan het wel.

Onderzoeker Martijn Hoes van het UMCG promoveert woensdag op dit onderwerp. Hij deed onderzoek naar hartfalen bij zwangere vrouwen. Met de nieuwe celtechniek bewees hij dat de oorzaak van het hartfalen te wijten is aan het vetzuurmetabolisme in het hart. Het UMCG noemt de nieuwe methode revolutionair.

Onvoldoende bloed

'Over hartfalen bij vrouwen is tot nu toe heel weinig bekend. Meer kennis daarover kan helpen bij vroegtijdig herkennen van hartfalen', zegt Hoes. Bij hartfalen is de hartspier niet meer in staat voldoende bloed door het lichaam te pompen.

De nieuwe onderzoeksmethode biedt veel mogelijkheden, stelt de promovendus. 'Je kunt niet even een paar celen uit de hartspier halen om te onderzoeken,' legt Hoes uit. 'Dat kan voor veel andere weefsels wel, maar bij het hart is dat niet wenselijk.'

Elk type cel kweken

Dankzij nieuwe technieken kon Hoes nu wel hartcellen onderzoeken. 'We zijn inmiddels in staat om huidcellen om te zetten in stamcellen en die weer te kweken tot elk type cel; dus ook tot hartcel.'

'Een gezond hart komt aan energie door vet te verbranden. Als het hart in de problemen komt – bij ziekte – gaat het hart over op verbranding van suiker. Dat is minder efficiënt op de lange termijn en leidt dan ook al gauw tot hartfalen.'

Tijdens een zwangerschap wordt de verbranding van vet extra gestimuleerd. 'Bij de vrouwen met hartfalen gebeurt dat ook, maar om de één of andere reden lukt het niet dat vet daadwerkelijk te verbranden, dus wordt alsnog suiker gebruikt.'

Vroege diagnose

Het onderzoek van Hoes heeft vooral tot doel om beter te begrijpen waarom sommige vrouwen hartfalen krijgen rond hun zwangerschap en uiteindelijk te komen tot een betere diagnose en behandelingen.

'We weten dat hartfalen bij deze patiënten terugkomt bij elke zwangerschap en ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Vroege diagnostiek en goede behandeling kan daarmee problemen rondom de bevalling voorkomen.'

Nieuw leven

Onderzoekers waarschuwen voor risico’s wereldwijde verdubbeling keizersnedes (Bron: De Volkskrant)

Onderzoekers betreuren dat steeds minder vrouwen voor de natuurlijke weg kiezen en benadrukken dat de procedure vaak overbodig en risicovol is.

Dat staat in een onderzoek dat is gepubliceerd in het medisch vakblad

Internationale wetenschappers analyseerden gegevens van bevallingen in 2015 in 169 landen. Ze stelden vast dat het aantal geboortes met een keizersnede een sterk stijgende lijn vertoont. In 2000 werden er 16 miljoen kinderen (12%) met een keizersnede op de wereld gebracht. In 2015 waren dat er 29,7 miljoen (21%).

In Brazilië, Egypte en de Dominicaanse Republiek zijn zelfs meer keizersnedes dan natuurlijke geboortes: de cijfers zijn daar respectievelijk 55,5 procent, 55,5 en 58,1 procent. Ook in de Verenigde Staten is het een heel vaak voorkomende ingreep (32,9%).

De Wereldgezondheidsorganisatie stelde tot voor kort dat alles boven de vijftien procent een excessieve toepassing van de procedure is. Dat percentage komt volgens artsen ook ongeveer overeen met de gevallen waarin de ingreep ook daadwerkelijk vanuit medisch oogpunt raadzaam is.

In bepaalde arme Afrikaanse landen worden juist te weinig keizersnedes gedaan, ook wanneer die wel medisch noodzakelijk zijn.

Risico's

De auteurs van de studie roepen dokters, ziekenhuizen, vrouwen en families op alleen voor de ingreep te kiezen wanneer er complicaties zijn. Ze wijzen op de risico's van een keizersnede.

'Het herstel na een keizersnede is moeilijker. Daarnaast kan er littekenweefsel ontstaan aan de baarmoeder, wat weer samenhangt met bloedingen, abnormale groei van de placenta, buitenbaarmoederlijke zwangerschap, doodgeboren kindjes en vroegtijdige bevalling bij een volgende zwangerschap', zegt een van de auteurs, Jane Sandall, die ook benadrukt dat de risico's klein zijn, maar wel zeer ernstig.

'Er zijn ook steeds meer aanwijzingen dat baby's die geboren worden met een keizersnede een andere hormonale, bacteriële en medische ontwikkeling meemaken, wat hun gezondheid op een subtiele manier kan beïnvloeden. Hoewel de langetermijneffecten onvoldoende bestudeerd zijn, kan een keizersnede op korte termijn een negatief effect hebben op de ontwikkeling van het immuunsysteem, wat het risico op allergieën en astma vergroot en de darmbacteriën verandert', aldus Sandall.

Marleen Temmerman van de Universiteit Gent, eveneens auteur van de studie, zegt dat 'zwangerschap en natuurlijk bevallen normale processen zijn, die in de meeste gevallen veilig verlopen'.

Een sterretje aan de hemel

Groot onderzoek in Nederlandse ziekenhuizen stilgelegd: 11 baby’s overleden (Bron: Welingelichtekringen)

De studie die plaatsvond in tien Nederlandse ziekenhuizen is per direct stilgelegd.

De vrouwen hadden last van een slecht functionerende placenta en kregen daarom het middel sildenafil toegediend, beter bekend als viagra. Van de 93 zwangere vrouwen die deelnamen aan de studie kregen er zeventien een baby met een longaandoening. Daarvan overleden er elf. Van de controlegroep bestaande uit 90 vrouwen kregen slechts drie kinderen de longaandoening. Geen enkele overleed.

Volgens de onderzoekers is de studie correct en degelijk uitgevoerd. Toch zijn ze gestopt en is de Inspectie voor de Gezondheidszorg op de hoogte gebracht. De bedoeling was dat nog 180 vrouwen met het middel zouden beginnen. Dat gaat nu niet meer gebeuren. De vijftien zwangere vrouwen die het medicijn nog slikten, zijn daar direct mee opgehouden. Hun kinderen lopen nog wel risico op de aandoening.

Gezond zwanger

‘Pas op met gebruik lithium in eerste trimester zwangerschap’ (Bron: Nu.nl)

Het gebruik van het middel geeft een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen bij kinderen, zo blijkt uit vergelijkend onderzoek, waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Lancet Psychiatry.

Lithium wordt gebruikt om een bipolaire stoornis te onderdrukken. In Nederland heeft ongeveer 1 procent van de zwangere vrouwen een bipolaire stoornis en 70 procent hiervan gebruikt lithium om dit te onderdrukken.

Uit onderzoek van het Erasmus MC, waarbij gegevens werden gebruikt uit zes internationale cohortstudies, werden in totaal 850 vrouwen gevolgd die lithium gebruiken tijdens hun zwangerschap. Hun gegevens werden vergeleken met die van 21.000 vrouwen die een bipolaire stoornis of andere psychische klachten hebben, maar geen lithium gebruiken.

Uit het onderzoek bleek dat de vrouwen die lithium gebruiken, een verhoogd risico hebben van 7 procent op een kind met een aangeboren afwijking. Bij de controlegroep was dit 4 procent.

Terugval

Veerle Bergink, mede-auteur van het onderzoek, pleit ervoor om de richtlijnen wat betreft lithiumgebruik tijdens de zwangerschap aan te passen. Momenteel geldt het advies dat het geneesmiddel tijdens het eerste trimester gebruikt mag blijven worden, om een terugval tijdens de zwangerschap of na de bevalling te voorkomen.

"We moeten vanaf nu bekijken of we het gebruik van lithium in het begin van de zwangerschap kunnen verminderen", stelt Bergink.

"De dosering van lithium kan dan na het eerste trimester weer worden opgehoogd. Als vrouwen helemaal geen lithium willen gebruiken tijdens de zwangerschap, is het advies om onmiddellijk na de bevalling te starten."