Eendenbek

Zelftest baarmoederhalskanker: ‘Als je er op tijd bij bent, kunnen ze nog ingrijpen’ (Bron: RTL Nieuws)

Thuistest

Het voedt de hoop van onderzoekers dat vrouwen die opzien tegen de eendenbek zichzelf thuis testen.

"Nu blijkt dat thuistests net zo nauwkeurig zijn als uitstrijkjes, hopen we dat veel vrouwen die niet naar de huisarts willen voor een thuistest kiezen", zegt een woordvoerder van het Amsterdam UMC.

Strengere controle

Joasia Kowalik deelt die hoop. Bij de nu 45-jarige vrouw werden in 2006 de eerste symptomen van de ziekte opgemerkt. "Ik was 33 en in verwachting van mijn zoon. In die tijd kreeg je pas een oproep om een uitstrijkje te laten maken als je 35 was. Die had ik dus niet gekregen."

Nadat de voortekenen van de ziekte bij haar werden geconstateerd, volgde een operatie en werd Joasia onder strengere controle gezet. "Helaas bleek in 2013 dat de voortekenen - ondanks de controles - waren veranderd in uitgezaaide baarmoederhalskanker."

Ingrijpen

Het traject van Joasia naar genezing was moeizaam. "Ik ben een nier verloren en mijn blaas werkt niet meer."

Mede daarom raadt ze elke vrouw aan om zich te (laten) testen op baarmoederhalskanker. "Hoe eerder het wordt ontdekt, hoe eerder je actie kunt ondernemen tegen deze vreselijke ziekte. Als ze zien dat je het virus bij je draagt, sta je meteen onder strenge controle en kunnen ze ingrijpen en iets weghalen."

Alvleesklier

Kunstalvleesklier uit Goor volgend jaar op de markt, mogelijk ook geschikt bij alvleesklierkanker (Bron: RTVOost)

Testfase

Als de laatste testfase positief verloopt, komt het volgend jaar op de markt. Naast diabetes is de vinding van Robin Koops uit Goor mogelijk ook een doorbraak bij de behandeling van alvleesklierkanker.

Suikerpatiënt Robin Koops uit Goor heeft vijftien jaar aan z'n vinding gewerkt. Hij wilde zich na de diagnose niet neerleggen bij de beperkingen zoals prikken, meten, rekenen en spuiten die diabetes type 1 met zich meebrengt. De eerste versie van de kunstalvleesklier bestond uit twee grote kasten. Vervolgens werd het een apparaat ter grootte van een schoudertas en nu is het een klein kastje dat de patiënt makkelijk bij zich kan dragen.

Getest

De komende drie tot vier maanden wordt de kunstalvleesklier bij 36 patiënten getest. De test is bedoeld om na te gaan of het apparaatje veilig genoeg is. Als de test slaagt, wordt het apparaatje gecertificeerd.

Als de certificering er is, gaat Koops de productie in Goor opvoeren. "We willen vanaf september 2019 eerst vijftig patiënten per jaar gaan helpen. Over een jaar of drie zouden dat er 1500 per jaar kunnen zijn”, aldus Koops. Mogelijk wordt de productie later nog verder opgevoerd want wereldwijd zijn er miljoenen patiënten met diabetes type 1. "We blijven hoe dan ook in Goor, ik heb veel aan de gemeenschap te danken."

Doorbraak

Arianne van Bon van het ziekenhuis Rijnsate in Arnhem, eerder werkzaam als onderzoeker aan het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, heeft het apparaatje jarenlang getest. Volgens de algemeen internist is de vinding van Koops een doorbraak voor patiënten met diabetes.

Alvleesklierkanker

Mogelijk hebben ook patiënten met alvleesklierkanker baat bij de vinding van Koops. Volgend jaar gaat gespecialiseerd chirurg Marc Besselink onderzoeken of het apparaatje ook ingezet kan worden bij de behandeling van alvleesklierkanker.

Reddend kankermiddel niet vergoed, patiënten in paniek (Bron: Telegraaf.nl)

Het kostbare middel nivolumab, waarop zij al hun hoop hebben gevestigd, is door zorgverzekeraars doorgestreept als mogelijk te vergoeden zorg. Patiënten en hun naasten zijn in paniek, melanoom-behandelaars verbijsterd.

Het besluit volgt na een negatief advies van een commissie van de Nederlandse Vereniging voor Medische Oncologie (NVMO). Die vindt dat er onvoldoende ervaring is met dit medicament: twee in plaats van vijf jaar. Nivolumab zou bij melanoom worden ingezet na operatieve verwijdering van de tumor. Het medicijn zou terugkeer van de ziekte met circa 20 procent kunnen verkleinen.

Patiënten zijn diep bedroefd. „Ik weet niet of ik er over een paar jaar nog wel ben. De kansen die ik kreeg om het melanoom op mijn linkerschouder te overleven, zijn mij plotseling uit handen geslagen”, zegt de 29-jarige Madelief.

Artsen verbijsterd

Chirurg-oncoloog dr. Walter van Akkooi van het kankercentrum Antoni van Leeuwenhoek (AVL) in Amsterdam noemt nivolumab ’heel effectief’. Hij moest 25 patiënten plots ’nee’ vertellen. „Eigenlijk een vreselijke boodschap, die niet alleen ik aan mijn patiënten heb moeten geven, maar al mijn collega’s in het hele land. Ze zijn hier, net als ik, verbijsterd over.” De afwijzende NVMO-commissie vindt dat artsen in hun spreekkamer ’wellicht tegenover hun patiënten enthousiasme hebben getoond dat zij niet hebben kunnen waarmaken’.

RIVM vreest tachtig doden per jaar door ‘dramatische’ daling prik tegen kanker (Bron: AD)

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu noemt die ontwikkeling ‘dramatisch’. Het RIVM stelt dat er jaarlijks bijna tachtig doden kunnen vallen doordat zoveel mensen zich niet laten inenten.

Van de Nederlanders die in 2017 een uitnodiging kregen voor een inenting tegen baarmoederhalskanker, kwam meer dan de helft niet opdagen. Slechts 45,5 procent kreeg afgelopen jaar de inenting tegen HPV, het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Dat blijkt uit nieuwe cijfers over de deelname aan het Rijksvaccinatieprogramma in 2017.

Vergeleken met 2016 gaat dat om een daling van 8 procent. In twee jaar tijd is de deelname met 15 procent afgenomen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu maakt zich ernstig zorgen om die aanzienlijke daling die door heel Nederland plaatsvindt. Het hoofd van het Rijksvaccinatieprogramma, Hans van Vliet, noemt in een interview met deze krant de deelname ‘schrikbarend laag’. De eerste signalen over 2018 zijn dat de daling verder doorzet.

Het is dramatisch dat door allerlei verkeerde ideeën ziekten blijven bestaan die heel goed te voorkomen zijn

Volgens de inentingenexpert is het hoog tijd dat Nederlanders ervan doordrongen raken hoe ernstig baarmoederhalskanker is en dat het vaccin daartegen kan helpen. ,,Het is dramatisch dat door allerlei verkeerde ideeën ziekten blijven bestaan die heel goed te voorkomen zijn’’, benadrukt Van Vliet. ,,Kanker is een verschrikkelijke ziekte. Daar hebben we een goed werkend vaccin tegen, wat je gratis aanbiedt, en tóch gebruiken mensen het niet.’’

Belangrijkste reden voor vrouwen om zich niet tegen baarmoederhalskanker te laten vaccineren of daarover te twijfelen, blijken zorgen over mogelijke bijwerkingen van het HPV-vaccin, zoals chronische vermoeidheid. Maar deze zorgen worden niet gestaafd door onderzoek. Uit vele tienduizenden gegevens die zijn verzameld sinds het vaccin verkrijgbaar is, blijkt dat het middel veilig is.

Vermijdbaar

De uiteindelijke gevolgen van het overslaan van de inenting die in Nederland wordt aangeboden aan 14-jarige meisjes zijn volgens het RIVM groot. Jaarlijks overlijden ongeveer tweehonderd Nederlanders aan baarmoederhalskanker. ,,Daarvan zijn er 140 per jaar te vermijden met vaccins’’, verklaart de inentingenexpert van het RIVM. ,,Als 55 procent zich niet laat inenten, gaat het dus om tientallen overlijdensgevallen door baarmoederhalskanker die voorkomen kunnen worden. Inenten kan 77 doden per jaar schelen.’’ Ook zeldzamere kankers zoals peniskanker, vaginakanker, anuskanker en keelkanker kunnen met het HPV-vaccin worden tegengegaan.

Door de forse daling in twee jaar tijd, duikelt Nederland omlaag op internationale ranglijsten. Engeland en Vlaanderen doen het bijvoorbeeld veel beter.

Darmkankeronderzoek

Honderden mensen niet geïnformeerd over uitslag onderzoek darmkanker (Bron: nu.nl)

Van de 1,3 miljoen mensen tussen de 55 en 75 jaar die in 2014 en 2015 werden aangeschreven voor het onderzoek naar darmkanker, hoorden 604 deelnemers niets over de uitslag omdat ze hun test te laat hadden ingestuurd. Bij 35 van hen was sprake van een "ongunstige" uitslag.

De 604 deelnemers aan het onderzoek voor darmkanker vergaten in eerste instantie hun test in te sturen. Pas toen de tweede ronde van het onderzoek in 2016 en 2017 was begonnen, stuurden ze alsnog de test met een monster van hun ontlasting op.

"De houdbaarheid van deze test was echter in de meeste gevallen verlopen, waardoor de uitslag van de test onbetrouwbaar is", schrijft staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) dinsdag aan de Tweede Kamer.

In het systeem van het bevolkingsonderzoek wordt een ronde van deelnemers na twee jaar afgesloten. Blokhuis meldt dat de ingestuurde oude buisjes wel zijn geanalyseerd, maar vanwege de 'afgesloten ronde' is de uitslag niet naar de die deelnemers is verzonden.

Bloed

De staatssecretaris betreurt dat de groep geen terugkoppeling heeft gehad. De 604 personen zijn inmiddels schriftelijk geïnformeerd. De ongunstige uitslag die 35 personen hebben gekregen, houdt in dat bij hen bloed in de ontlasting is gevonden. Er is vervolgonderzoek nodig om de exacte oorzaak daarvan vast te stellen.

Om een dergelijk probleem in de toekomst te voorkomen, is het IT-systeem aangepast. Voortaan krijgen mensen altijd een uitslag wanneer zij een test opsturen. Zo moeten mensen die hun test te laat opsturen, ook bericht krijgen.

Een commissie onder leiding van een voorzitter van buiten gaat onderzoek doen naar de fouten.